fbpx
28 augustus 2018

Klavertjevier van stadsschilden: de memoires van een voetballogo

Een inmiddels antieke Macintosh SE en het programma MacDraw waren de instrumenten die vorm gaven aan het huidige logo van PEC Zwolle. Een logo dat, afgezien van wat subtiele aanpassingen, al bijna 25 jaar dienst doet en niet meer weg te denken is uit jongensslaapkamers en Studio Sport. Zelfs menig Zwolse bovenarm is versierd met het embleem van PEC Zwolle.

Maar wie heeft dit logo eigenlijk ontworpen en welk proces ging hieraan vooraf? En welk idee zat hierachter? Voormalig technisch directeur Bert Konterman weet in de rubriek ANNO van Voetbal International in ieder geval op de laatste vraag antwoord te geven. In een editie over het FC Zwolle van de jaren negentig zegt hij: “Het logo is een ‘klavertjevier’ van Zwolse stadswapens. Omdat het eind jaren tachtig bergafwaarts ging, mocht het nieuwe FC Zwolle in de jaren negentig wel de nodige voorspoed krijgen, vandaar. De horizontale banen zijn afgekeken van Celtic, dat eveneens met een klavertjevier speelt,” aldus Konterman.

Echter stapte FC Zwolle over van het vertrouwde groen-wit naar het aanvankelijk wat onwennige blauw-wit, de kleuren van de stad. Al deze veranderingen waren nodig om het negatieve imago rond PEC Zwolle ’82 weg te poetsen. Er moest een nieuwe, frisse start gemaakt worden. De lichtblauwe achtergrond, waartegen de blauwe schildjes prijken, symboliseert deze schone lei. De rode balk bovenaan, waarin de naam PEC ZWOLLE te lezen valt, is een verwijzing naar de kroon van het oude, door toenmalig trainer Georg Kessler ontworpen logo. Zo blijft er toch nog iets van het oude PEC Zwolle bewaard bij de doorstart, want het was natuurlijk niet alleen maar kommer en kwel.

Het brein achter deze creatie is de grafisch vormgever Eric van de Wetering. Ergens in de zomer van 1990 deed hij voor zichzelf werkervaring op bij een ontwerpstudio. Hij had er een ruimte en een apparaat, dat voor een computer moest doorgaan, tot zijn beschikking. Op enig moment kwam daar niemand minder dan Gaston Sporre binnenvallen. “Ik weet natuurlijk niet meer de precieze context,” vertelt Van de Wetering vanachter zijn bureau in het prachtig gesitueerde reclamebureau Circuit. “Maar Sporre zei dat er snel een nieuw logo moest komen in het kader van de naamsverandering. Na een flinke brainstormsessie ben ik toen achter mijn Macintosh gedoken. Met een programmaatje dat een soort versimpelde vorm van Paint was, had ik al vrij snel de contouren van het logo gecreëerd. Toen ben ik meerdere van die Zwolse stadswapentjes met elkaar gaan combineren en zo ontstond ere en klavertjevier. Dat sprak me wel aan. Maar daarmee waren we er nog niet. Alle apparatuur was destijds zwart-wit. Een kleurenprinter hadden we dus niet tot onze beschikking. Uiteindelijk hebben we het logo in zwart-wit op een bord geplaatst van ongeveer een meter hoog. Daarna zijn we het gaan inkleuren met plakfolie en zo is het logo geboren.”

Op de één of andere manier is deze overlevering een onbewust goed bewaard geheim gebleven, totdat FC Zwolle in 2012 promoveerde naar de Eredivisie en tijdens de huldiging door voorzitter Adriaan Visser onthuld werd dat de club weer PEC Zwolle ging heten. Van de Wetering: “Toen heb ik contact gezocht met de inmiddels vertrokken algemeen directeur Edward van Wonderen. Een logo veranderen mag namelijk niet zomaar, al is de aanpassing nog zo subtiel, in dit geval slechts een paar letters. Maar ik heb het beste voor met de club en wilde PEC Zwolle zeker niet opzadelen met een ingewikkelde discussie over copyright. Ik heb daarom de rechten van het logo voor een euro verkocht.”

Het moet voor Van de Wetering een apart gevoel zijn dat zijn creatie nu internationale bekendheid geniet. “Ik ben daar best wel trots op. Het is toch geweldig dat ze in Nieuw-Zeeland shirts van Ryan Thomas verkopen, voorzien van een logo dat ik ontworpen heb?” Van de Wetering is vooral tevreden over de eenvoud van het logo. “Ik denk dat een voetballogo simpel en herkenbaar moet zijn. Dan wordt het gemakkelijkst de associatie tussen logo en club gelegd.”

Om zijn visie op voetballogo’s helder te krijgen, schotel ik Van de Wetering tot slot een aantal prominente exemplaren voor. “Die van Bayern München is erg mooi. Simpel, maar toch rijk. Die van Borussia Dortmund is niet heel bijzonder maar wel enorm herkenbaar. En daar gaat het om. Bovendien lijkt dat logo me goed reproduceerbaar, bijvoorbeeld op sjaals en caps.” In tegenstelling tot het logo van pakweg Sunderland AFC. “Het oogt wel fraai, maar er zijn me teveel tierelantijntjes. Ik zou dat niet direct associëren met een voetbalclub.”

Tekst: Vincent Epema
Fotografie: Theo Smits

Dit artikel verscheen eerder in PEC Zwolle businessmagazine, november 2014